Sofia (1)

In het vliegtuig naar Sofia zaten Bulgaren en enkele Nederlanders, vooral mannen in pak. Ze zaten verspreid door de cabine, maar zodra we in de lucht waren openden ze allemaal hun laptops, als op commando. Ik vroeg me af welke lucratieve handel er met Bulgarije te voeren was. Tussen twee stoelen door gluurde ik naar het scherm van een van de mannen. Hij bleek bij het Havenbedrijf Amsterdam te werken. Een ambtenaar dus. Ik bekeek een man aan de andere kant van het gangpad. Hij was bezig een powerpointdia?s te maken. Iets over visiting professors en Europese studies. Een wetenschapper dus. ?What are our objectives?? stond er bovenaan de dia die hij net had gemaakt. Een andere man in pak kwam een praatje maken met de meneer van het havenbedrijf. Ik dommelde even weg. Toen ik weer bijkwam legde de meneer van het havenbedrijf uit dat hij Bulgaarse ?counterparts? bezocht om ?leerervaringen uit te wisselen?. De man die een praatje kwam maken knikte belangstellend. Leerervaringen waren er om uitgewisseld te worden. God weet waar je ze anders moest laten. Op dit soort momenten word ik overvallen door het mysterie dat economie heet. Dat bedoel ik niet ironisch. Dichter bij een religieuze ervaring kom ik niet. Overal hingen mensen in de lucht die ergens dingen gingen doen, praten vooral, eten, slapen, misschien neuken. Daarna stapten ze weer in een volgend vliegtuig. Ik ben er een van. Op dit soort momenten kan ik moeilijk weerstand bieden aan de gedachte dat we iemand belazerd hebben. Of hele bevolkingsgroepen hebben uitgebuit. Dat we met gestolen geld ons heen en weer laten vliegen. De slachtoffers kom ik echter nooit tegen. Ja, goed, Afrika en zo. Toch is dat niet het hele antwoord. Een deel ligt in het mysterie van de economie: Er wordt waarde gecreëerd, er ontstaat geld dat niet eerst van iemand anders was. Ik kan niet uitsluiten dat naar Sofia vliegen om leerervaringen uit te wisselen ook waarde creëert. De wetenschapper was met een nieuwe dia bezig. Bovenaan stond: ?What are our outputs?? Dat was inderdaad de juiste vraag.